Bingöl'ün Tarihi

BİNGÖL'ÜMÜZÜN TARİHİ Bingöl adının nereden aldıgına dair bir çok efsane vardır. Tarihi boyunca çeşitli medeniyetlerin akımlarının etkisinde kalan il, İslam kaynaklarında Cebel-u Cur adıyla geçmektedir. İslam orduları Diyar-i Bekir (Diyarbakır) iline geldiklerinde komutanları Halid Bin Velid, yardımcı komutanlardan Kibes'i Cebel-u Cur ve yöresini fethetmekle görevlendirilir. İslam orduları Kibes komutasında bu yöreye girerler. Şimdiki Kuruca (Gazik) köyü üzerinden Palu'ya yönelirler. İslam kaynaklarında Kuruca köyünün güneydoğu mıntıkasında Merel adında birşehirden bahsedilmektedir. Merel o döneme göre medeni bir şehir görünümündedir.Bu şehir yani Bingöl İslam kaynaklarında Cebel-u Cur (Çapakçur) adıyla geçmektedir. Burayı fethe gelen Kibes bu yöredeki savaşların birinde, bugün Sultan Dağı diye adlandırdığımız dağda şehit olmuştur. Ve buraya gömülmüştür. o günden bugüne orası Sultan Kibes-i Ziyareti diye adlandırılmaktadır ve halk tarafından ziyaret edilmektedir... Çapakçur adının Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesinde Büyük İskender tarafından verildiği rivayet edilmektedir. Büyük İskender vucudundaki ağrılar için nice hekimlere başvurduğu halde şifa bulamaz. Uzun aramalardan sonra bu suyu Bingöl yöresinde bulur ve şifa bulur. Faydasını gördüğü bu suya Cennet Suyu anlamına gelen (makdis Lisanı) Çapakçur adını vermiştir. Murat nehrinin kenarına kısa zamanda bir kale yaptırır. Bu kaleye Çapakçur Kalesi denilmiştir.. Bingöl ili 1844 yılında nahiye olarak Palu ilçesine bağlanır. 1872 yılında Palu ilçesinden ayrılarak Çevlig (Çolig) - Çapakçur adıyla ilçe olur. 1936 yılında aynı isimle il merkezi olur. 1945 yılında Bingöl adını alır... Bingöl'ün tarihi milattan önce (M.Ö) 2000 yıllarına dayanmaktadır. Bu tarihten önceki yılları bilinmemektedir. Daha çok illere yaylacılık yapan ilimiz yerleşime dayalı kent merkezi olana kadar çeşitli medeniyetlerin etkisinde kalmıştır ve kalıca bir statüye kavuşmamıştır. İlimizde tarihi kalıntılara rastlanmaması bu tezimizi doğrulamaktadır. İlimize bağlı Genç ve Kığı ilçeleri yerleşik medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Bu ilçelerimiz il merkezinden ziyade köklü bir tarihe sahiptir. Bu ilçelerdeki tarihi kalıntılar bunu göstermektedir.. Bingöl'ün tarihi daha çok komşu illerin tarihi incelenerek meydana çıkarılmıştır. Bingöl yaylaları ise bir otlak olarak çevre illerdeki bağlı tutulmuştur. Tarihçi Heredot bir eserinde Anadolu'yu bir takım bölgelere ayırmış ve her bölgeye ayrı bir isim vermiştir. Bugünkü Diyarbakır, Muş ve Bingöl illerini içine alan bölgeye "Komojen" ismini vermiştir. Bingöl ili Osmanlı zamanında komşu illere bağlı olarak idere edilmiş ancak Cumhuriyet devrinde il haline gelmiştir... Bu yazıda size Bingöl'ün tarihini anlatmak istedik.