Rize'nin Tarihi

Anadolu'nun topografyasına ve bitki �rt�s�ne bakarak Rize'yi tahmin etmek olanağı yoktur. Rize Anadolu'ya oranla daha engebeli sarp ve haşindir. Bitki �rt�s� yer karası g�r�lmeyecek kadar g�rd�r. Kıyı şeridi ve i� kesimler değişik tonuyla adeta yeşile boğulmuştur. Rize flora olarak da d�nyada �n yapmıştır. 20 civarında endike bitki Rize'de yetişmektedir. Kıyı şeridi yanında i� kesim, o arada dağ ve yaylalar apayrı bir g�r�nt� ile bu tabloyu tamamlamakta geleneksel k�y ve yayla ev mimarisi doğayı etkileyici bir zenginlik katmaktadır. Rize'yi gezip g�renler umduklarından daha zengin ve her y�n�yle b�y�leyici doğa ile karşılaşırlar. Rize'ye gelen dağcılar Doğu Karadeniz'in y�ksek zirvesi "KA�KAR' lara �ıkabilmekte, d�nyanın en �nl� balını "ANZER"de tadabilmekte "AYDER" kaplıcalarından yararlanabilmektedir. Kısaca t�m bu �zellikleri ve g�zellikleri g�rebilmek i�in ilgi duyan herkese "RİZE GEZİSİ" ni �neriyoruz. Tarih�esi Pontus Krallığı d�neminde "SANNİKA" Roma imparatorluğu d�neminde "Pontus Polemoniacus", Osmanlı imparatorluğu ve Cumhuriyet'in ilk d�nemlerinde "LAZİSTAN" olarak anılan Rize'nin bug�nk� adının nereden geldi yolunda farklı rivayetler vardır. Bir g�r�şe g�re yunanda da pirin� anlamına gelen "Rhizos" ya da Rumcada dağ eteği anlamına gelen Rhiza s�zc�klerin değişime uğrayarak Rize olduğu şeklindedir. Bir diğer g�r�ş ise Osmanlıca'da kırıntı, d�k�nt� anlamına gelen "Rize" kelimesinin aynen kullanımıyla ilin adını aldığıdır. Rize'nin yazılı tarihine ilişkin dolaysız bilgiler, Ege'de yaşayan Miletos'lu denizcilerin y�reye yaptığı seferlerle başlar. M.�. 670'lerde Milatos'ların Karadeniz kıyılarında kurdukları Kolonileri Rize'ye kadar uzattıkları biliniyor. Med ve Persler'in de istilasına uğrayan b�lge daha bu d�nemde lyonlulann dolayısıyla Grek K�lt�r�n�n etkisine girmiştir. İlk�ağlarda Pontus Krallığı'nın egemenliğine giren Rize y�resi 11. yy.'a kadar isl�mi akımların etkisi dışında kaldı. 11. yy. da B�y�k Sel�uklular'ın y�kselme d�neminde Melikşah'ın (1072-1092) hakimiyeti altına girdi, ancak 1. Ha�lı Seferinde (1096-1099) t�m Karadeniz kıyılan gibi Rize'de �nce Bizans, daha sonra da Trabzon Rum Pontus Imparatorluğu'na katıldı. 1461' de Sultan Mehmet tarafından Trabzon ile birlikte Osmanlı sınırları i�ine alındı. Bu yıllarda, Rize'nin Trabzon eyaleti Batum Gonya Sancağı i�inde yeraldığı biliniyor. 19. yy.'ın ikinci yarısında Trabzon eyaletinin bir sancak merkezi olan Batum Rusya'ya bırakılınca Rize sancak merkezi oldu. Birinci D�nya Savaşında Ruslar tarafından işgal edilen Rize 2 Mart 1918'de işgalden kurtuldu ve 1924'de İl Merkezi oldu. Coğrafyası Doğu'da Artvin, G�neyde Erzurum ve Bayburt, Batıda Trabzon ve Kuzey'de Karadeniz ile sınırlı olan Rize, �ok engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Deniz kenarlarındaki dar vadi ağızları hemen hemen hi� yoktur. Y�ksek rakımlı tepeler arasındaki en y�ksek nokta olan Ka�kar (3932 m.) yaz-kış kar tutar. Ka�kar Dağının doğal yapısı bir�ok kış sporu yanında, trekking ve dağcılık i�inde topografyaya sahiptir. Dağ kayak i�in Ka�karlar doğal bir pist g�r�n�m�ndedir. Rize ili topraklan Kuzey Anadolu kıyı dağlarının y�ksek kesimlerinden doğarak Karadeniz'e d�k�len irili ufaklı bir�ok akarsu ile b�l�n�r. En �nemlileri Fındıklı Deresi, B�y�kdere, Pazar Deresi, Karadere, İyidere ve Fırtına Deresi'dir. Bu dereler �eşitli yerlerde şelalelerle s�slenir., Alabalık cinsinin en iyileri bu derelerde yetişir. Rize'deki g�ller, dağların y�ksek kesimlerinde buzulların aşındırması neticesinde oluşmuş buzul g�llerdir. Bu g�ller �amlıhemşin ve Ikizdere'nin sahip olduğu doğa harikalarıdır. Rize'de kışlar ve yazlar ılık ge�er. Yıllık sıcaklık ortalaması +14� civarındadır. B�lge T�rkiye'nin en �ok yağış alan yeridir. Yılda m2'ye 2510 kg yağış d�şer. Bu iklim �zelliklerine g�re y�rede Akdeniz bitkileri turun�giller ve �ay yetişir. Ormanlarda en �ok kayın, meşe, kestane, ıhlamur, ladin, kızılağa� ve Orman g�l� bulunur. Ormanlarda kurt, ayı, yaban domuzu, �atal boynuzlu dağ ke�isi, huş tavuğu ve kuşlar bulunur. B�lge kuş g�zlemciliği i�in de uygun bir ortam oluşturur. Turizm Değerleri Rize dik yama�lı vadileri, doruklara ulaşılabilir dağlan, buzul g�lleri, z�mr�t yeşili yaylaları, tarihi kemer k�pr�leri ve kaleleri, coşkun akan dereleri ile �ok �zel bir turizm beldesidir. Kano, deltaplan, dağ, kayak, trekking gibi bir dizi hoby turizm etkinliğine uygun doğaya, g�venilir ve i�tenlikli bir ortama sahiptir. a) Yaylalar: Ka�kar sıradağlarının eteklerinde, �amlıhemşin, Hemşin ve İkizdere il�elerinde yoğun bi�imde yer alan yaylalar, iyi korunmuş �zg�n mimarili evleriyle bulutların �tesinde bir yaşam sunar izleyenlere. Bu yaylalardan Ayder, Aşağı-Yukan Kavron ve Anzer yaylaları Turizm Merkezidir. Bu yaylalar �zellikle yaz aylarında yerli ve yabancı turistlerin uğrak yeri olur. b) Dağ Sporları : Ka�kar Dağları T�rkiye'nin 4 b�y�k dağıdır. Alp dağları silsilesindendir. Y�r�y�şler dağ tırmanışları, i�in uygun bir ortam oluşturur. Flora ve fauna olarak da �ok �zel bir yapıya sahiptir. c) Kano : Rize derelerinde �zellikle Fırtına ve İyidere'de karların eridiği zamanda "Kano" yapılmaktadır. d) Termal Turizmi : Doğu Karadeniz'in tek kaplıcası AYDER'dedir. �ok hastalığa iyi geldiği kanıtlanan kaplıca ilgi odağıdır. Ayrıca i�mece olarak Rize zengindir. �zellikle ANDON i�mecesi mide ve b�brek hastalıklarına iyi gelmektedir. Ikizdere Ilıca K�y�nde de sıcak su sondaj �alışmaları devam etmektedir. e) Kuş ve Kelebek G�zlemciliği : Ka�kar'ların zengin florası yanında kuş ve kelebeklerin fazlalığı bu etkinliğin yapılmasına fırsat verir. �zellikle İkizdere �amlık b�lgesi bu aktivite i�in �ok uygun bir ortam oluşturur. f) Safari : Bu b�lge safari i�in en g�zel doğal parkurlara sahiptir. Kayıtlı -------------------------------------------------------------------------------- melekbeyza Hero Member �evrimdışı Cinsiyet: Mesaj Sayısı: 4739 iyi bir vicdan,en rahat yastıktır.(anaokulu �ğrt) Ynt: RİZE-TARİHİ VE TURİSTİK YERLERİ � Yanıtla #2 : Ekim 14, 2007, 11:12:44 �� -------------------------------------------------------------------------------- � Son D�zenleme: Nisan 06, 2008, 06:55:36 �S G�nderen: beyza � Kayıtlı -------------------------------------------------------------------------------- melekbeyza Hero Member �evrimdışı Cinsiyet: Mesaj Sayısı: 4739 iyi bir vicdan,en rahat yastıktır.(anaokulu �ğrt) Ynt: RİZE-TARİHİ VE TURİSTİK YERLERİ � Yanıtla #3 : Ekim 14, 2007, 11:13:41 �� -------------------------------------------------------------------------------- N�fus: 365.938 (2000) İl Trafik No: 53 Telefon Kodu: +90 464 İl�eleri: Rize (merkez), Ardeşen, �amlıhemşin, �ayeli, Derepazarı, Fındıklı, G�neysu, Hemşin, İkizdere, İyidere, Kalkandere, Pazar. İlgi �ekici Yerler: Andon ve �amlık Orman İ�i Dinlenme Yerleri, Ayder, Cimil, �at, Başhemşin, Ovit ve Palovit Yaylaları, Ayder Kaplıcası, Andon ve Şimşirli İ�meleri, Rize, �ayeli ve Pazar (Kız Kulesi) Kaleleri, Kale-i Bal�, İslam Paşa, G�lbahar, Cafer Paşa Camileri. Komşuları: Bayburt, Erzurum, Artvin, Trabzon Rize: Trabzon'un 75 km doğusunda, şişkin yeşil yastıklara benzeyen �ay fideleriyle kaplı bir dağın eteğinde kurulmuştur. Bu tipik Karadeniz şehrindeki 16. y�zyıl İslam Paşa Camii ile Ceneviz kalesinin kalıntıları mutlaka g�r�lmelidir. T�m y�renin harika panoramik manzarası Ziraat Parkı'ndan g�zlemlenebilir. İyi kalite, renkli, yazlık, hafif dokumalar Rize b�lgesine hastır. Yazın, �ay Festivali sırasında Karadeniz'in en iyi �ayı buradan alınabilir. Artık Atat�rk M�zesi olan Mehmet Mataracı Konağı'nda Atat�rk'e ait bazı eşyalar yanında, b�lgeden �ıkarılan etnoğrafik eserler de sergilenmektedir. Ardeşen'den sonra, yoldan i�eri kısımlara Rize'den doğuya gidildiğinde, bir akarsuyun iki kıyısında kurulu g�zel, k��k Canlıhemşin kasabasına ulaşılır. Yakınında, kano sporu i�in ideal olan Fırtına Vadisi, g�zel Zir Kalesi ve Bizans d�neminden kalma taş k�pr�ler bulunmaktadır. İnişli yokuşlu Ayder �ayırlıklarından ge�erken, mevcut bir�ok kaplıcadan birinde dinlenebilinir. Dağa tırmanmayı sevenler i�in Ka�kar Dağları'na doğru burası en iyi başlangı� noktasıdır. Z�mr�t diziler, dağcılar i�in T�rkiye'nin en iyi �rnekleridir, ve �ok �aba gerektirir. Ka�kar Dizisi'nde g�zel Ka�kar Dağları Milli Parkı yer almaktadır. Rize'nin g�neyindeki dağlarda d�nyaca tanınan besleyici Anzer balı ile bilinen Anzer k�y� aynı zamanda botanik �zelliği ve y�r�y�şlere elverişliliği a�ısından hoş bir mekandır. Anzer ve İkizdere Yaylaları arasındaki İkizdere Kanyonu plan�r tarzı u�uş sporu i�in �nemli bir noktadır. Aynı zamanda, buradan y�reyi kuşbakışı ile seyretmek m�mk�nd�r. Rize'nin yanındaki �ayeli, Pazar, Ardeşen, Of ve Fındıklı kasabalarının hepsi astropikal iklimin kesif yeşilliklerinin ve geleneksel dağ evlerinin hakim olduğu yerlerdir. �amburnu sahili �am ağa�ları, g�� ederken burada duraklayan pek �ok kuş �eşidi ile dinlenmek ve fotoğraf �ekmek i�in �ok hoş bir alan yaratır. M�ZE Rize M�zesi Adres: Rize Tel: (464) 214 02 35 Etnografya M�zesi Adres: M�ft� Mah. Kirazlık Sok. No:2 - Rize Tel: (464) 213 04 29 �NEMLİ G�NLER Kurtuluş G�nleri Rize'nin Kurtuluşu Rize 2 Mart �ayeli'nin Kurtuluşu �ayeli 9 Mart Pazar'ın Kurtuluşu Pazar 10 Mart Ardeşen'in Kurtuluşu Ardeşen 12 Mart Fındıklı'nın Kurtuluşu Fındıklı 11 Mart Mahalli Kutlama G�nleri Atat�rk'�n Rize'ye Gelişi Rize 17 Eyl�l Rize'ye gelip de; Rize Kalesi'ni g�rmeden, Kale-i Bala'yı g�rmeden, Pazar- Kız Kulesi'ni g�rmeden, Ayder'de kaplıcaya girmeden, D�nyaca �nl� Anzer balını tatmadan, �ayeli'nde denize girmeden, İkizdere �amlık'ta kuş g�zlemeden, Laz b�reği yemeden, Hamsili ekmek yemeden, Hamsi pilavı yemeden, Rize bezi almadan, Rize �ayı almadan, d�nmeyin! Kayıtlı -------------------------------------------------------------------------------- melekbeyza Hero Member �evrimdışı Cinsiyet: Mesaj Sayısı: 4739 iyi bir vicdan,en rahat yastıktır.(anaokulu �ğrt) Ynt: RİZE-TARİHİ VE TURİSTİK YERLERİ � Yanıtla #4 : Ekim 14, 2007, 11:15:23 �� -------------------------------------------------------------------------------- MISIR EKMEĞİ Y�resel yiyeceklerin temelinde genellikle mısır ve mısır unu bulunmaktadır. Bunun b�yle olması da tabiidir. Eskiden anbarda mısır oldu mu korkacak bir şey yoktu. Evde her zaman ekmek varsa yiyecek de var demekti. Mısır ekmeği pişirmenin iki safhası bulunmaktadır. Bir; ekmeğin piş irileceği plekiyi bu işe hazırlamak, ikincisi de ekmek hamurunu yoğurmak. Plekiler �� kiloluktan altı kiloluğa kadar k��kten b�y�iğe doğru sıralanır. Diyelimki �� kiloluk plekide ekmek yapmaya karar verdik: Tok bir ateş yakar, ateşin iki yanına demir ayakları koyarız, plekiyi ağzı aşağı olarak bu demirleıin �zerine yerleştiririz. Ateş plekiyi iyice kızdırırken bol k�z ve k�l de bırakır. Bu arada ekmek hamurunu sıcak su ile yoğurmak i�in yanan ateşin kenarına bir g�ğ�m su konur. Pleki ateşin �zerinde pişedursun, biz diğer yandan ekmek hamurunu hazırlarız. En eskilerde ekmek teknesi ağa�tandı ve �ekme olarak yapılırdı. Anbardan �� kiloluk un alarak ekmek teknesine elekleıiz. Tuz kalın olduğundan bir kapa konur ve sıcak su ile temizlendikten sonra eritilerek teknedeki unun ortasına d�k�l�r, yeteri kadar da el yakan sıcak su ilave edilir ve hamur iyice yoğrulur. Bu arada sıcak su eli yakar ve hamur parmaklara yapışır. Bunun i�in hamuru yoğuran kadın, yanında bir sahanla bir miktar soğuk su alır ve zaman zaman elini bu soğuk suya batırarak ve parmaklardan temizliyerek işini tamamlar. Yoğurma işi bitince hamur yuvarlak hale getirilir ve tekneye konan bir tutam un �zerine gezdiriliı. Bu unlar hamunın plekiye yapış masım �nler. Ekmek hamuruna bir miktar şeker, bir miktar balli lobya unu, bir miktar zeytinyağı koymak ekmeğe tad verir. S�t ve yumurta da konabilir. Hamur tarif edildiği gibi yoğrulduktan sonra sıra pişirmeye gelmiştir. Şimdi de ekmeğin pişiıilmesini g�relim. Pleki, iyice piştiğine emin olunduktan sonra (Pişmiş plekinin �zerine bırakılan bir damla su hemen buharlaş ir) bir kukari ve bir par�a pa�avra yardımıyla ateş in �zerinden alınır ve yana �ekilir. Hazırlanan hamur sıcak olan plekiye yerleştirilir ve �evirme ekmek yapilacaksa pleki pa�avra ile dildendirilir, i�indeki hamur elin ayasına alınarak plekiye ters konur. B�ylece yapışmayı �nleyen un da g�revini yapmıştır. Ateşteki k�zler ve k�ller kenara �ekilerek pleki, alttan da kızmış olan ocak taşının �zerine s�r�l�r ve �zeri bir sacla kapatılarak, sac �zerine hafif bir ateş yakilır. Aıtan k�ller ve k�zlerle plekinin �evresi �epe�evıe sanlır. B�ylece plekideki ekmek alttan, �stten ve yanlardan yavaş yavaş pişer. �stten kızarmışsa pişmiş demektir. Iyi bir usta, ateşi ustalikla yakarak olduğu gib bırakır ve ekmeğin pişip pişmediğini kontrol etmeye gerek g�rmez. Sıcak ekmek, tereyağı ve minci ile katık edilince bir hoş olur. Aclığı fevkalade giderir ve başka bir şey istemez. �ORBALAR Her yerde birinci yemek olarak alınan sulu �orbalar Rize b�lgesinde pek fazla bilinmez. Birinci yemek olarak sofraya gelenler genellikle tava yemekleridir. Bu yemekler sofraya sıcak olarak getirilirler. Turşu kavurması, muhlama ve bunların değişik �eşitleri gibi. Rize'de bazı sulu yemekler "manca" diye adlandınlır. Bunlar �orba t�r� yemekler olarak m�talaa edilebilirse de umumiyetle tava yemeklerinden sonra ikinci yemek olarak alınırlar. Fasulye mancası, lahana mancası, kabak mancası gibi. KORKOTO �ORBASI VEYA AYRAN �ORBASI Korkoto : Kırılmış mısır Malzemeler: İki su bardağı korkoto, Bir su bardağı ayran, İki �orba kaşığı tereyağı Yapılışı: �nce korkoto suya atılır, ayran ve tuz katılır, tereyağı konup pişirilir. G�n�m�zde; sal�a tereyağmda pişirileıek servis yapılırken �orbanın �zerine gezdirilmektedir. FASULYE (LOBYA) �ORBASI Malzemeler: U� su bardağı kuru fasulye, Domates b�y�kl�ğ�nde i�yağı, Iki baş ortaboy soğan veya soğana karşılık prasa yaprağı Yapılışı: Once kuru fasulye suda pişirilir. Soğanlar veya prasa yapraklan ayrı bir kapta pembeleşinceye kadar yağda kavrulur, fas�lye, i�yağı, tuz ve su ilave edilip pişinceye kadar yeniden kaynatılır. Kemik ilave edilirse daha lezzetli olur. Nane katılarak yenir. HOPİ VEYA HUPI �ORBASI Malzemeler: U� yoğurt kasesi hopi. (İ�iyle birlikte kurutulmuş kuru fasulye), bir kaşık tereyağı, Bir domates b�y�kl�ğ�nde i�yağı, İki baş soğan veya bunun kadar prasa yaprağı Yapılışı: ince doğranmış soğanlar veya prasa yaprakları yağla kavmlur. Kırılmış fas�lye hopileri i�ine atılarak karıştırılır, su ve tuz ilave edilip piş irilir. Kemik ilave edilerek pişirilirse iyi olur. Nane ve sarmısak ilave edilerek yenir. KABAK �ORBASI Malzemeler: Bir beyaz kabağın d�rtte biıi, Bir su bardağı kuru fas�lye, U� �orba kaşığı yağ. Yapılışı: Kabuğu soyulan kabak kuşbaşı şeklinde doğranır, kazana konup ayrı bir kapta piş erken başka bir kapta pişirilen kuru fas�lye, tuz ve yağla birlikte kabağa ilave edilir. Kum fasulye yerine taze fasUlye kullanılabilir. �orbaya bulgur, arpa veya pirin� ilave edilebilir. SEBZE YEMEKLERİ FASULYE TAVALISİ Malzemeler: Bir kilo taze fas�lye, iki baş soğan veya soğan yerine yeteri kadar prasa yaprağı, beş diş sarmısak, iki kaşık tereyağı veya zeytinyağı Yapılışı: Bir kilo daneli fas�lye kırılarak kazana konur, yeterince pişirildikten sonra bir s�zge�te s�z�l�r. İnce doğranmış soğan veya soğan yerine prasa yaprağı yağda kavrulur. S�zge�te s�zd�ğ�m�z fas�lyeler �nceden hazırladığımız sarmısak, soğan kavruntusuna ilave edilir; tuzu konulup 10-15 dakika tavada veya kazanda kavrulur, sıcak yenir. TURŞU KAVURMA VEYA TURŞU TAVALISI Malzemeler: Bir kilo fas�lye turşusu, �� baş soğan veya buna denk prasa yaprağı, beş diş sarmısak, iki kaşık tereyağı veya buna denk zeytinyağı Yapılışı: Fasulye turşusu bir g�n �nceden suya konur, tuzu �ıkartılır. Hi� su kalmayacak şekilde elle sıkılır. Soğanlar, ay şeklinde bir tavaya doğranırlar ve zeytinyağı ile penbeleşinceye kadar kavrulurlar. Daha sonra hazırlanan turşu, tavaya ilave edilir, ezilmiş sarmısak ve az bir miktar biber konarak 10-15 dakika kavrulur. Sıcak veya soğuk olarak yenebilir. Eskiden ilk yemek olarak ve mısır ekmeği ile birlikte yeniyordu. Bir lokma ekmek tavaya uzanıyor ve parmaklar yardımıyla bir tutam turşu alınıp ağıza getiriliyordu. G�n�m�zde ise turşu kavurma, salata gibi sofraya konulmakta ve iştah a�ıcı olarak alınmaktadır. PAZI TAVALISİ VEYA PAZI KAVURMASI Malzemeler: D�rt bağ pazı, �� baş soğan veya buna denk prasa, beş altı diş sarmısak, ki kaşık tereyağı Yapılışı: Soğanlar halka halka doğranıp yağda kavrulur. Haşlanıp s�z�len pazılar sıkılarak yağda kavrulmuş soğana ilave edilir. Ezilmiş sarmısak ve tuz konup 10-15 dakika kavrulur. TOMARI TAVALISI VEYA KAVURMASI Tomari sulak yerlerde, ırmak kenarlarında kendiliğinden yetişen otsu bir bitkidir. Yapraklan pazı yaprağı genişliğinde ve pazıdan biraz daha serttir. Tomari kavurması Pazı kavurması gibi yapılmaktadır. Pazı ve tomari karışımı olarak da yapilabılır. PAZI DOLMASI Malzemeler: D�rt bağ pazı, bir bardak korkoto (Kırılmış Mısır) , iki baş soğan, iki kaşık tereyağı. Yapılışı: Once pazılar bir kazanda haşlanıp s�z�l�r. Doğranmış soğanlar yağda kavrulur. Daha �nce haşlanmış ve s�z�lm�ş pazılar doğranarak kazana ilave edilir, daha �nce ıslatılmış korkoto, su ve tuz konur, karabiber katılır, 20 ila 30 dakika pişirilir. Pirin�li ispanak yemeği kıvamında veya biraz daha katı olur. Korkoto yerine bulgur veya pirin� konabilir. KARA LAHANA DOLMASI Malzemeler: D�rt bağ lahana, iki baş soğan, bir su bardağı korkoto, iki kaşık tereyağı veya i� yağı. Yapılışı: Eritilmiş yağda soğanlar kavrulur. Doğranmış haşlanmış ve s�z�lm�ş lahanalar buna ilave edilir. Suyu, tuzu, ve acı biberi konulduktan sonra 20-30 dakika kadar pazı dolması kıvamında pişirilir. Suyu tuzu konulurken daha �nceden ıslatılmış korkoto da ilave edilir. Korkoto yerine bulgur ve pirin� de konabilir. LAHANA HAŞLAMASI Malzemeler: Altı bağ lahana, bir domates b�y�kl�ğ�nde i�yağı, bir kase fas�lye, iki kaşık mısır unu, iki kaşık tereyağı, bir kiloya yakın kemik, bir miktar acı biber (Lav Biberi) Yapılışı: Lahanalar �nce yıkanıp temizlenir. Daha sonra elle b�k�lerek doğranır, fas�lye ile beraber veya ayrı ayrı haşlanır ve s�zl�r. Lahana kaynatılıp s�z�lmezse tadı acı olur. Kazana su koyarak b�t�n malzeme buna ilave edilir. Tuzu biberi konur, yarım saat pişirilir. EZME LAHANA VEYA VURMA LAHANA Malzemeler: Altı bağ kara lahana, bir domates b�y�ld�ğ�nde i�yağı, bir kaşık tereyağı, bir bardak i�yağı, bir bardak un, az miktarda acı biber. Yapılışı: Once, temizlenmiş ve doğranmış lahana ve fas�lye ayrı ayrı haşlanır ve s�z�l�rler. Mısır unu dışında b�t�n malzemeler ve tuz kazana konur, kaynatılmış su ilave edilir ve pişirilir. Suyu bir başka kapa alınıp ezme işine girişilir. Lahanayı ezmek i�in �zel bir kutali (Kep�e uzunluğunda d�z yontulmuş ağzı d�rt parmak kalınlığında ve genişliğinde bir ara�) veya kep�e kullanılır ve lahana muhallebi kıvamı alıncaya kadar ezilir. Ezme işi bitince lahanadan daha �nce alınmış olan su ve bir miktar mısır unu kazana yavaş yavaş ilave edilir ve 5 ila 10 dakika karıştırılarak kaynatılır. Ezme lahanaya damak zevkine g�re tatlı kabağı, taze fas�lye, taze mısır veya pazı ilave edilebilir. LAHANA ROHTIKOSU Lahana rohtikosu ayrı bir yemek olmayıp ezme lahanadan yapılan bir yiyecektir. Ezme lahanaya ufalanmış mısır ekmeği ve tereyağı katarak kaynatilır. Eğer kavurma konursa daha lezzetli olur. LAHANA SARMASI VEYA ETLİ LAHANA DOLMASI Malzemeler: Altı veya yedi bağ kara lahana, �� baş soğan, bir kilo ince kıyılmış et, bir kase korkoto, maydonoz. Yapılışı: Soğanlar ince ince doğranır. Yeteri kadar tuzla ovulur, ince kıyılmış et, korkoto, maydonoz, tuz, su ilave edilerek dolma i�i hazırlanır, daha �nce haşlanmış s�z�lm�ş lahanayaprakları ile sarılır. Dolmaların �zerini ge�miyecek kadar su konulup kazanda pişirilir, sıcak servis yapılır. Kazanın en altına kemik konursa daha lezzetli olur. Korkoto yerine bulgur veya pirin� konabilir. ISIRGAN YEMEĞİ Kendiliğinden yetişen ısırgan otundan yapılan yemeğin tarifi �ayeli'nden alınmıştır. Yapılışı: Taze ısırgan yıkanır, haşlanır ve s�z�l�r. Iki baş kıyılmış soğan bir tencerede bir ka� kaşık yağla kavrulur, sal�ası ve s�z�lm�ş ısırganlar tencereye konur. Yeterince kaynar su ile iki bardak s�t ve tuz ilave edılır. İsteğe g�re karabiber de konabilir. Isırgan yemeğinin bazı hastalıldara yararlı olduğu s�ylenmektedir. HAMSİ İLE YAPILAN Y�RESEL YEMEKLER Bu b�l�mde hamsinin her yerde yapılan ızgarası, tavası ve buğulamasından değil, y�reye �zg� hamsili yemeklerden bahsedilecektir. Bunların başlıcaları hamsili ekmek, hamsili plav, hamsi �ığırtası, hamsi k�ftesi ve kiremitte hamsi adları altında yapılan hamsii yiyeceklerdir. Tuzlanarak bir aydan fazla bekletilen hamsi olgunlaşına sardalya veya torik gibi �iğ olarak ta yenebilir. Tuzlu hamsi suya konarak tuzu alınır, kıl�ığı �ıkarılır, limon, maydonoz ve zeytinyağı ile beslenerek g�zel bir yiyecek olur. Sofralarımızda salata gibi alınabilir. . Kayıtlı -------------------------------------------------------------------------------- melekbeyza Hero Member �evrimdışı Cinsiyet: Mesaj Sayısı: 4739 iyi bir vicdan,en rahat yastıktır.(anaokulu �ğrt) Ynt: RİZE-TARİHİ VE TURİSTİK YERLERİ � Yanıtla #5 : Ekim 14, 2007, 11:15:41 �� -------------------------------------------------------------------------------- HAMSİKOLİ (HAMSİLİ EKMEK) Malzemeler: Bir bağ pazı, bir bağ taze soğan veya buna denk kuru soğan, Bir bağ prasa yaprağı, bir iri domates b�y�kl�ğ�nde i�yağı, d�rt bardak mısır unu, iki kaşık tereyağı, bir avu� nane, iki kase hamsi. Yapılışı: �nceden suya konmuş hamsiler kıl�ıklarından ayıklanır. B�t�n sebzeler ve i�yağı ince ince doğranır, elenmiş un ve kaynar su ilave edilerek karıştırilır ve ekmek hamuru şeklinde hafif�e yoğrularak mısır ekmeği gibi plekide pişirilir. Pişirmeden �nce tuzu kontrol edilmelidir. Hamsi ve i�yağı kendiliğinden tuzlu olduğundan tuz ayarı buna g�re yapılmalıdır. Hamsili ekmeğin hamuruna su yerine kaymaklı s�t ve yumurta katılırsa daha da lezzetli olur. Sıcak olarak yenirse daha lezzetlidir. HAMSİ �IGIRTASI Malzemeler: Bir bağ pazı, bir bağ taze soğan veya buna denk yerli prasa yaprağı, iki bardak ince mısır unu veya buna denk buğday unu'da olabilir, bir tas tuzlu hamsi, bir yumurta b�y�kl�ğ�nde i�yağı. Kızartma i�in zeytinyağı yoksa tereyağı. Yapılışı: Hamsiler �nceden suya konarak ayıklanır, kıl�ıklarından temizlenir, hamsi, un, kıyılmış pazı ile soğan i�yağı ile karıştırılarak ekmek hamuru gibi hafif�e yoğrulur, tuzu kontrol edilir. Yumurta katılırsa daha iyi olur. Bir santim kalınliğında veya daha ince yayılarak tavada kızartılir. �ığırta hamuruna k�fte bi�imi verilerek de kızartılabilir. HAMSİLİ PİLAV Hamsili plavın ilk şekli "Hamsili Rasti" yemeğidir. Korkoto, azmiktarda pazı veya prasa yaprağı, kıl�ığı alınmış tuzlanmış hamsi ile birlikte karış tınhr, yağı konarak kazanda plav gibi ve plav kıvamına gelinceye kadar piş irilir. Hazırlanan malzeme tepsiye konarak pleki veya kuziııada piş irilebilir. Hanısili Plavın Malzemesi: Bir kilo veya bir tas hamsi. (Taze veya tuzlu hamsi olabilir), d�rt bardak pirin�, U� baş soğan, bir avu� nane, Bir bu�uk bardak zeytinyağı veya tereyağı. Yapılışı: Hamsi tuzlu ise suya konur ve tuzu alınır. Taze veya tuzlu olsun �nce hamsilerin kıl�ildan tenıizlenir. Pirin� yıkamp tenıizlenir, hamsi hari�, diğer hazırlannıış malzeme ile karış tınlır, iki bardak pirinc �� bardak su hesabıyla suyu konur. Tepsiye bir sıra hamsi dizildikten sonra �zerine hazırlanmış malzeme konur ve en �st�nede bir sıra daha hamsi dizilir. Tepsi plekide veya fırında pişirilir. Sıcak veya soğuk olark salatalık veya ayranla yenir. Bu g�n hamsi pilavı baharat, maydonoz , kuş �z�m� ile zenginleştirilmektedir. Hamsili pilava, kuş başı doğranmış pateteste konabilir. Genellikle hamsili plav yapılınca başka yemek yapmaya gerek g�r�lmez. PLEKIDE VEYA KIREMİTİE HAMSİ Yapılışı: Taze hamsi başları kesilerek temizlenir ve tuzlanır. Bir oluklu kiremit alınarak �zerine kumar yaprağı veya lahana yaprağı serilir. Temizlenmiş hamsi yaprağm �zerine dizilir, �zeri aynı t�r yaprakla �rt�l�r ve en �stte bir oluklu kiremit daha konarak ocağa veya ateşe s�r�l�r ve �zerine k�zler �ekilerek pişirilir. Kiremit yerine pleki de kullanılabilir. Kiremite dizilen hamsiler plekiye dizilir, �zeri sacla �rt�lerek �zerine ateş yakilır ve pişirilir. HAMSİ K�FTESİ Tarifi �amlıhemşin'den alınmıştır. Malzemeler: Bir kilo tuzlu hamsi, d�rt dilim bayat ekmek, �� yumurta, yarım su bardağı mısır unu, karabiber, maydonoz, tuz ve yağ. Yapılışı: Tuzlu hamsi akşamdan suya konarak tuzu alınır. Kıl�ığı temizlenek ince ince doğranır. Bayat ekmek hamsilerin �zerine ovulur. Karabiber, yumurta tuz konarak maydanozla birlikte iyice karıştırılıp yoğrulur. Ceviz b�y�kl�ğ�ne getirilerek tavada kızartılır. UNLU TAVA YEMEKLERİ MUHLAMA Malzemeler: �� tahta kaşığı mısır unu, �� kaşık tereyağı, bir kase tel veren peynir, İlik SU ve tuz. Yapılış ı: Bakır bir tavada tereyağı eritilir. Mısır unu konulup penbeleş inceye kadar kavrulur. Tavaya ilik su ve peynir ilave edilir. Peynirin tuzuna g�re tuzu ayarlanır. Hafİf ateşte karıştırılarak yağını �zerine verinceye kadar pişirilir. Muhlama tel veren peynirle yapılabileceği gibi hert�rl� peynirle veya minci ile de yapılabilir. Peynir ve minci sade olarak da yağda pişirilebilir. (Buna pişirmek yerine ısıtmak demek daha doğru olur). Yağda sade olarak pişirilen peynire peynir muhlaması, yağda sade olarak pişirilen minciye de minci muhlaması denir. Hemşin y�resinde bir miktar kaymak alınarak tavaya konur, ateş �zerinde kaynatılır, i�erisine yavaş yavaş mısır unu ilave edilir. Daha sonra bir miktarda ince ince doğranmış k�y peyniri konmak suretiyle sıcak olarak servis yapılır. Bu muhlama şekline adı ge�en y�remizde "kaymak muhlaması' denmektedir. Bu yazıda size Rize'nin tarihini anlatmak istedik.